Temperatura powietrza

Geografia, Geografia fizyczna

Temperatura powietrza - jeden z podstawowych elementów meteorologicznych, określający stan cieplny atmosfery. Dane o temperaturze powietrza zbierane są przez stacje meteorologiczne. Pomiaru dokonuje się na wysokości 2 m nad gruntem za pomocą termometru, osłoniętego przed bezpośrednim promieniowaniem słonecznym w klatce meteorologicznej. Osobnymi termometrami dokonuje się pomiaru temperatury maksymalnej i minimalnej - odpowiednio termometrem maksymalnym i minimalnym. Różnica między najwyższą a najniższą temperaturą to amplituda temperatury powietrza.

Rozkład temperatury na Ziemi zależy od:

  • wysokość nad poziom morza - wraz ze wzrostem wysokości bez­względnych temperatura powietrza spada średnio o 0,6°C na każde 100 m. (Wyjaśnienie przyczyn spadku temperatury wraz z wysokością znajduje się w następnym rozdziale). 
  • szerokość geograficzna - kulistość Ziemi powoduje, że promienie słoneczne padają na jej powierzchnię pod różnym kątem w różnych szerokościach geograficznych. Ponieważ ilość energii słonecznej docierającej do powierzchni Ziemi zależy od wysokości Słońca nad horyzontem, dlatego w szerokościach, gdzie promienie padają na powierzchnię pod największym kątem, temperatura jest najwyższa, natomiast na obszarach o niewielkim kącie padania promieni sło­necznych temperatura jest niska (patrz: Planeta Ziemia rozdz. Strefy oświetlenia Ziemi). Generalnie temperatura spada wraz ze wzrostem szerokości geograficznej średnio o 0,6°C na l ° szerokości.
  • rzeźba terenu (nachylenie i ekspozycja stoków) - stoki dosłoneczne maj ą wyższe temperatury. Na półkuli północnej są to stoki południowe natomiast na półkuli południowej - stoki północne. W obniżeniach terenu (doliny, kotliny) może zalegać zimne powietrze, ponieważ ma ono większy ciężar niż powietrze ciepłe. Temperatura powietrza w obniżeniu jest wtedy niższa niż na obszarach wyżej położonych. Zjawisko to nazywamy inwersją temperatury.
  • pokrycie terenu - szczególne znaczenie ma barwa i wilgotność podłoża, gdyż od nich zależy zdolność pochłaniania i odbijania promieniowania słonecznego. Stosunek promieniowania odbitego do całkowitego pro­mieniowania docierającego do powierzchni Ziemi nosi nazwę albedo. Ciemna powierzchnia podłoża ma większe zdolności pochłaniania promieniowania i oddawania ciepła atmosferze. Jeżeli jest niskie albedo to temperatura powietrza wysoka. Podłoże jasne, np. śnieg, lód, odbija większość promieniowania natomiast niewiele go pochła­nia - wysokie albedo, stąd temperatura powietrza nad tymi obszarami jest niska. Średnie albedo dla całej Ziemi wynosi 30 - 40%, dla bia­łego śniegu 95%, piasku 28% - 38%, zielonej trawy 20%, lasu liściastego 10% - 20%, wody 3% - 10%.
  • rodzaj podłoża - wpływ na temperaturę powietrza ma różnica szybkości nagrzewania się i oddawania ciepła przez ląd i wodę. Woda nagrzewa się wolniej niż ląd, wolniej też oddaje ciepło. Dlatego latem morze jest chłodniejsze od lądu, zimą natomiast cieplejsze.
  • prądy morskie - ciepłe prądy morskie podwyższają temperaturę powietrza, co jest szczególnie dobrze widoczne zimą w średnich i wyż­szych szerokościach geograficznych, zimne natomiast obniżaj ą tempe­raturę. Obniżanie lub podwyższanie temperatury powietrza na skutek działania prądów morskich zaznacza się przede wszystkim w strefie wybrzeży morskich.

Wysokość temperatury powietrza nad danym obszarem zależy również od zachmurzenia i zanieczyszczenia atmosfery.

Podobne tematy

Jeziora

Jezioro - naturalny śródlądowy zbiornik wodny,...

Kryteria klasyfikacji państw

Kryteria klasyfikacji państw : I. polityczno -...

Dobowe i roczne zmiany temperatury powietrza

Temperatura powietrza przy powierzchni Ziemi zależy od...

Równoleżnik

Równoleżnik - koło powstałe wskutek...

Przydatność rolnicza gleb

Przydatność gleby dla potrzeb rolnictwa wynika z jej...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów