Przydatność rolnicza gleb

Przydatność gleby dla potrzeb rolnictwa wynika z jej podstawowej ce­chy, czyli żyzności. Tę naturalną zdolność zaopatrywania roślin w wodę, tlen i składniki pokarmowe można zwiększyć przez stosowanie różnych za­biegów agrotechnicznych. Uzyskuje się w ten sposób glebę o odpowiedniej urodzajności, czyli zdolności produkcyjnej (tj. zdolności do wydawania wysokich plonów).

Urodzajność jest wypadkową wielu czynników, z czego wynika, że gleby żyzne nie zawsze są urodzajne, natomiast gleby o małej żyzności mogą dawać wysokie plony.

Przydatność rolnicza genetycznych typów gleb jest następująca:

• gleby tundrowej ze względu na małą żyzność i urodzajność oraz niedo­godne do uprawy roślin warunki klimatyczne, są wykorzystywane jako pastwiska dla reniferów
• gleby bielicowe wymagają intensywnego nawożenia
• gleby brunatne i płowe ze względu na wysoką urodzajność są cenione w rolnictwie, szczególnie dla upraw zbóż i roślin okopowych
• czamoziemy, ze względu na dużą zasobność w próchnicę, bardzo do­brą strukturę i korzystne warunki termiczne, sąnajżyźniejszymi gle­bami
• gleby kasztanowe i cynamonowe są urodzajne, lecz wymagają nawad­niania
• gleby półpustyń i pustyń ze względu na zasolenie są wykorzystywane przede wszystkim jako naturalne pastwiska
• czerwonoziemy i żółtoziemy wymagaj ą intensywnego nawożenia
• czerwone i żółtoczerwone gleby laterytowe są mało urodzajne i trudne do uprawy
• mady i czarne ziemie to bardzo urodzajne gleby nadające się do róż­nego typu upraw
• rędziny są urodzajne, lecz do uprawy nadają się tylko w przypadku odpowiednio dużej miąższości
• gleby bagienne po osuszeniu wykorzystywane są jako naturalne pa­stwiska
• gleby górskie stanowią przede wszystkim podstawę hodowli Ocena wartości użytkowej gleb zawarta jest w klasyfikacji bonitacyjnej

W Polsce wyróżnia się sześć klas bonitacyjnych, a mianowicie:

I Gleby najlepsze o dużej zasobności w składniki pokarmowe, mah zakwaszone, z dobrze wykształconym poziomem próchnicznym, prze puszczalne, przewiewne i łatwe w uprawie. Należą do nich czarnoziemy,niektóre mady i czarne ziemie oraz gleby brunatne na lessach.

II Gleby bardzo dobre, mają mniejszą przepuszczalność i przewiewność niż gleby klasy I, są trudniejsze w uprawie. Należą do nich gleby ta­kich typów jak klasa I oraz rędziny i niektóre gleby płowe.

III a)  Gleby dobre o gorszych warunkach fizycznych i chemicznych (np. wahania poziomu wód gruntowych) niż gleby klasy II. Nale­żą do nich zdegradowane czamoziemy, piaszczyste mady, nie­które gleby brunatne i rędziny.

III  b)  Podobne do gleb klasy III. a), lecz o mniej korzystnych warun­kach uprawy.

IV a)  Gleby średniej jakości o mniejszej zasobności w składniki pokar­mowe, wymagające odwodnienia. Należą do nich podmokłe gleby brunatne i płowe, mady ciężkie, bielice.

IV b)  Gorsze gleby średniej jakości, zbyt suche lub zbyt wilgotne. Należą do nich gleby wytworzone na piaskach i żwirach oraz gleby kamieniste.

V Gleby słabe, ubogie w składniki mineralne i organiczne, przesuszone lub nadmiernie zawilgocone. Należą do nich gleby o słabo zróżnico­wanym profilu.

VI Gleby najsłabsze, piaszczyste lub kamieniste o bardzo płytkim pro­filu glebowym. Mają bardzo słabo zaznaczony poziom próchniczny. Są wykorzystywane pod zalesienia.