Ludność Polski po II wojnie światowej

Geografia, Polska, Geografia ekonomiczna

W końcu 2006 roku Polska liczyła 38 125 000 mieszkańców, co dawało średnią gęstość zaludnienia 122 osoby na km² (w miastach około 1105, na terenach wiejskich 50). Ludność miejska stanowi 61,5% ogółu populacji i jej udział stopniowo się zmniejsza. Pod względem liczby ludności Polska jest na 30 miejscu w świecie (ok. 0,7 proc. populacji świata) i 9 miejsce w Europie (ok. 5,4 proc. populacji Europy). Przyrost naturalny był ujemny i wynosił (-0,04%); średnia długość życia - mężczyźni - 70,5 lat, kobiety - 78,9 lat. Ludność jest rozmieszczona bardzo nierównomiernie. W wyniku zmian terytorialnych i masowych migracji po II wojnie światowej Polska stała się państwem niemal jednolitym narodowościowo. Skład etniczny: Polacy - 96,7%, Niemcy 0,4%, Białorusini 0,1%, Ukraińcy - 0,1%, inni - 2,7%.

Obecnie głównym czynnikiem kształtującym liczbę ludności w Polsce jest przyrost naturalny.

Przyrost naturalny ludności Polski

Przyrost naturalny to zmiana liczby ludności wskutek różnicy między liczbą urodzeń a zgonów w danym okresie czasu. Obecnie wynosi około 1 promila i od początku lat 90-tych wykazuje stałą tendencję spadkową. Najwyższe wartości w dotychczasowym okresie powojennym osiągnął bezpośrednio po wojnie.

Rekordową wartość przyrost naturalny osiągnął w 1956 roku, tj. 20 promili. Ten wzrost młodszej grupy wiekowej w ogólnej liczbie ludności, jaki nastąpił w Polsce między 1950 a 1960 rokiem nazywamy wyżem demograficznym. Przyczyną wyżu powojennego było ustanie oddziaływania czynników hamujących urodzenia podczas wojny, takich jak stałe zagrożenie życia, niepewność losów, destabilizacja gospodarcza i polityczna. Skutkiem wyżu jest "echo" ujawniające się w postaci wzrostu liczby urodzeń w okresach wchodzenia w wiek rozrodczy roczników wyżu powojennego. Powoduje to w efekcie rytm wzrostów i spadków przyrostu naturalnego. Jest to niekorzystne zjawisko z powodu konieczności częstych zmian polityki gospodarczej i społecznej państwa stosownie do potrzeb oświatowych, socjalnych, rynku pracy. 

Przyrost naturalny wykazuje w Polsce znaczne różnice regionalne. Jest on niższy w miastach niż na wsi, co związane jest z powszechnie akceptowanym modelem rodziny wielodzietnej na wsiach oraz mniejszej rodziny w miastach i większej aktywności zawodowej kobiet w miastach.

Najwyższy przyrost naturalny wykazują słabo zurbanizowane regiony Polski Północno-Wschodniej i południowo-wschodniej. Wysoki przyrost w Polsce Północnej i Zachodniej wynika z powojennego zasiedlania tych ziem przez ludność przeważnie bardzo młodą.

Wartości najniższe przyrostu naturalnego, ujemne, charakteryzują wysoko zurbanizowane obszary - łódzki i warszawski. W ogólnym przyroście liczby ludności pewną rolę odgrywają migracje zewnętrzne. W całym okresie powojennym dominuje saldo migracji ujemne (wyjazdy ludności przewyższają przyjazdy). Okresowo zjawisko emigracji nasilało się z powodów politycznych i ekonomicznych, np. po roku 1968, 1970, 1981. Przyrost naturalny i migracje składają się na rzeczywisty przyrost ludności kraju.

Struktura ludności Polski

Wahania w wielkości przyrostu naturalnego wpłynęły na ukształtowanie się struktury wieku Polaków. Pod tym względem wyróżnia się grupy wiekowe:

  • 0-17 lat - ludność w wieku przedprodukcyjnym,
  • 18-64 lata - ludność w wieku produkcyjnym,
  • 65 i więcej lat - ludność w wieku poprodukcyjnym.

Grupę przedprodukcyjną i poprodukcyjną łącznie określa się terminem ludności nieprodukcyjnej. Strukturę wiekową Polaków charakteryzuje:

  • wysoki udział ludności w wieku produkcyjnym - ok. 59 %
  • malejący udział roczników najmłodszych, stanowiących jednak nadal zdecydowaną większość ludności w wieku nieprodukcyjnym rosnący udział roczników najstarszych,
  • w wieku poprodukcyjnym.

Polska zalicza się do krajów o wysokim poziomie aktywności zawodowej. Ludność w wieku produkcyjnym stanowi 59% ogółu ludności.

Wśród ludności w wieku produkcyjnym niski jest jednak udział młodych roczników wieku produkcyjnego, przeważają roczniki starsze, co oznacza w niedługim czasie szybki wzrost ludności w wieku poprodukcyjnym.

Cechą niekorzystną struktury zawodowej ludności jest zbyt wysokie zatrudnienie w rolnictwie, które wynosi niemal 27% ludności pracującej i dorównuje zatrudnieniu w przemyśle i budownictwie.

W większości krajów wysoko rozwiniętych rolnictwo skupia 2-3% zatrudnionych. Wysokie zatrudnienie w rolnictwie jest szczególnie charakterystyczne w Polsce Wschodniej i Południowo-Wschodniej, gdzie przeważają rozdrobnione, słabo zmechanizowane gospodarstwa rolne.

Zmiany struktury gospodarki w latach 90-tych, związane z transformacją gospodarczą kraju spowodowały upadek wielu zakładów pracy, w tym Państwowych Gospodarstw Rolnych. Ujawniło się to spadkiem zatrudnienia w przemyśle i w rolnictwie. Zmiana struktury gospodarki Polski wywiera wpływ na zmianę w zatrudnieniu w sektorze III.

Wzrost zatrudnienia w usługach najwyraźniej wystąpił w Polsce głównie w handlu, gospodarce komunalnej, bankowości. Łączne zatrudnienie w usługach sięga niemal 40% ogółu pracujących. W związku z dokonującymi się przemianami gospodarczymi należy się spodziewać dalszego wzrostu zatrudnienia w usługach oraz zmniejszania zatrudnienia w rolnictwie i przemyśle. Efektem przemian zachodzących w Polsce jest ujawnienie się bezrobocia. W 1994 r. wyniosło ono 3 mln. Wielkość bezrobocia określa wskaźnik, tzw. stopa bezrobocia. Jest to stosunek ilości bezrobotnych do ogólnej liczby zawodowo czynnych.

Podobne tematy

Urbanizacja w Polsce

Urbanizacja - rozwój i rozbudowa miast....

Ziemia - cechy ruchu obrotowego

Ruch obrotowy Ziemi - inaczej ruch wirowy Ziemi -...

Atmosfera - skład i budowa

Kula ziemska jest otoczona powłoką gazową, nazwaną...

Rodzaje wiatrów

Wiatr - poziomy lub prawie poziomy ruch powietrza...

Unia Europejska

Unia Europejska - gospodarczo-polityczny związek...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów